زندگی به کامتان باد
راهنمای عملی درمان بیش فعالی و نارسایی توجه
هفت سین قرآنی
1-سلام قولا من رب رحیم (یس/58)
«از جانب پروردگار [ی] مهربان [به آنان] سلام گفته می شود»
این ندای روح افزا و نشاط بخش و مملو از مهر و محبت خدا، چنان روح انسان را در خود غرق می کند و به او لذت، شادی و معنویت می بخشد، که به هیچ نعمتی برابر نیست، آری شنیدن ندای محبوب، ندایی آمیخته با محبت و آکنده از لطف سر تا پای بهشتیان را غرق سرور می کند، که یک لحظه آن برتمام دنیا و آنچه در آن است برتری دارد. از پیامبراکرم صلی الله علیه و آله روایت شده: «درهمان حال که بهشتیان غرق در نعمت های بهشتی هستند نوری بر بالای سرایشان آشکار می شود؛ نور لطف خداوند که برآنها پرتو افکنده است. پس ندایی بر می خیزد که «سلام بر شما ای بهشتیان» نظرلطف خداوند چنان بهشتیان را مجذوب می کند که از همه چیز او غافل می شوند، و همه نعمت های بهشتی را درآن حال به دست فراموشی می سپارند.
2- سلام علی نوح فی العالمین (صافات/79)
«درود برنوح در میان جهانیان»
چه افتخاری ازاین برتر و بالاتر که خداوند بر حضرت نوح علیه السلام، سلام می فرستد، سلامی که در میان جهان و جهانیان باقی می ماند و تا دامنه قیامت گسترده می شود، سلام خدا توأم با ثناء جمیل و ذکر خیر بندگانش در قرآن کریم؛ کمتر سلامی به این گستردگی و وسعت درباره کسی دیده می شود، به خصوص اینکه لفظ «العالمین» معنای وسیعی دارد که نه تنها همه انسان ها، بلکه عوالم فرشتگان و ملکوتیان را نیز در بر می گیرد.
3- سلام علی ابراهیم (صافات/109)
«درود برابراهیم»
درآیات پیش ازاین آیه، به چگونگی بشارت دادن فرزندی بردبار و پراستقامت بر حضرت ابراهیم، و جریان دستور ذبح اسماعیل - فرزندایشان- و تسلیم بودن هر دوی آنها براین امر به میان آمده است که پس از یادآوری این قضایا، خداوند می فرماید: سلام برابراهیم [آن بنده مخلص و پاک باد.]
4- سلام علی موسی و هارون (صافات/140)
«درود برموسی و هارون»
در آیات پیش ازاین آیه، خداوند ضمن آیاتی، جریانات حضرت موسی و هارون را نقل می فرماید:
- ما این دو برادر و قوم آنها را از اندوه بزرگ رهایی بخشیدیم. (صافات / 115)
- ما آنها را یاری کردیم تا آنها بر دشمنان نیرومند خود پیروزشدند. (صافات /116)
- ما به آن دو، کتاب آشکار دادیم. (صافات/117)
- ما آن دو را به راه راست هدایت نمودیم. (صافات/118)
- ما ذکرو یاد خیرآنها را در اقوام بعد باقی و برقرار ساختیم. (صافات/119)
و بعد از یادآوری موارد فوق خداوند بر آن دو سلام می رساند.
سلامی از ناحیه پروردگار بزرگ و مهربان.
سلامی که رمز سلامت در دین و ایمان در اعتقاد و مکتب، و در خط و مذهب است.
- سلامی که بیانگر نجات و امنیت از مجازات و عذاب این جهان و آن جهان است.
5- سلام علی آل یاسین (صافات/130)
«درود بر پیروان الیاس»
خداوند می فرماید: ما نام نیک الیاس را در میان امت های بعد جاودان کردیم (صافات/129)
امت های دیگر، زحمات این انبیاء بزرگ (الیاس و سلاله او) را که در پاسداری خط توحید، و آبیاری بذرایمان منتهای تلاش و کوشش را به عمل آوردند، هرگز فراموش نخواهند کرد و تا دنیا برقرار است یاد و مکتب این بزرگ مردان فداکار زنده و جاویدان است.
تعبیر به «ال یاسین» به جای «الیاس» یا به خاطراین است که ال یاسین لغتی در واژه الیاس بوده و هر دو به یک معنی است و یا اشاره به الیاس و پیروان او است که به صورت جمعی آمده است.
6- سلام علیکم طبتم فادخلوها خالدین (زمر/73)
«... سلام برشما، خوش آمدید، در آن درآیید [و] جاودانه [بمانید.]
در این آیه، خداوند می فرماید که بهشتیان وقتی به بهشت می رسند، در حالی که درهای آن گشوده شده است، در این هنگام نگهبانان بهشت، آن ملائک رحمت به آنها می گویند: سلام بر شما، گوارا باد این نعمت ها بر شما، داخل بهشت شوید و جاودانه بمانید.
7- سلام هی حتی مطلع الفجر (قدر/5)
«[آن شب] تا دم صبح، صلح و سلام است.» این آیه، در توصیف شب قدراست. آن شبی است که قرآن در آن نازل شده و عبادت و احیاء آن معادل هزارماه است، خیرات و برکات الهی در آن شب نازل می شود و رحمت خاص الهی شامل بندگان می گردد و فرشتگان و روح در آن شب نازل می گردند.
با آگاهی مهارت املاء نویسی بچه ها را تقویت کنیم
از آنجا که در زبانآموزی سه مهارت: الف) آشنا شدنِ دانشآموز به تلفظ صحیح واژهها ( خواندن )؛ ب) به خاطر سپردن شکل درست و صحیح واژهها و درک رابطهی بین تلفظ و شکل املایی واژهها؛ و ج) درک صحیح معنی واژهها، به جهت تأثیر آن در تلفظ و شکل واژه[1]، نقش انکار ناپذیری را دارا میباشند؛لذا در درست نویسی همیشه دانش آموز مقصر نیست ! گاهی علت اِشکال از جانبِ معلم است .بنابراین نمیتوان همیشه علل نرسیدنها و ضعفهای املانویسی را در دانشآموز دید و جستجو نمود .گاهی وقتها علت اِشکال دانشآموز در املانویسی، به معلم برمیگردد. برخی از مهمترین این مشکلات عبارتند از:
نارسا بودن صدای معلم؛
عدم تلفظ درست؛
تند گفتن املا؛
حرکت معلم در کلاس؛
متناسب نبودن متن املا از نظر(کمیت و مقدا ر) با سن و پایه تحصیلی دانشآموزان؛
و......
و اما گاه علت غلط نویسی خود دانشآموز است ! به عنوان نمونه، وقتی دانشآموزی که ناتوانی در خواندن دارد ( و پیداست که خواندن، مقدمه نوشتن است) معلوم است که ضعف در نوشتن خواهد داشت. یا اگر دانشآموز در ترکیب صداها، در تشخیص نشانهها و واژهها دارای ناتوانی باشد، یا گاه شکل بعضی از نشانهها را، فراموش نماید، یا بیدقتی در تشخیص ویژگیهای ظاهری بعضی از نشانهها داشته باشد، هر کدام از اینها خود باعث اشکال در نوشتن خواهد بود، که عامل اصلی آن دانشآموز است. به طور کلی و خلاصه وار، مهمترین اشکالهایی که به دانشآموز برمیگردد، عبارتند از :
دانشآموز صداها ونشانهها را نمیشناسد و در نتیجه نشانهها را جابه جای مینویسد. مانند: (ص) به جای (س) یا (ث) ؛
دانشآموز به دلایل مختلف قبل از املا، اضطراب دارد؛
دانشآموز مفهوم واژه را نمیفهمد و در نتیجه غلط مینویسد؛ مثلا دانشآموزی که میخواهد واژه « صواب » را بنویسد، چون معنی آن را نمیداند، ممکن است به صورت « ثواب» بنویسد.
ممکن است وجود نقص شنوایی در برخی از دانشآموزان در هنگام نوشتن املا و بیخبری معلم از وجود این نقص، در نتیجه بعضی از واژهها را جا میاندازد یا از کلاس عقب میافتد(ضعف در حافظه شنوایی – حساسیت شنوایی)؛
در بعضی اوقات، دانشآموزان به علت مشکلات روانی هنگام نوشتن املا، در افکار خود غوطهور میشوند و از نوشتن باز میمانند.
از آنجا که اگر دانشآموز، مهارتهای پیش از نوشتن را فرا نگرفته باشد، با مشکل نوشتن روبرو خواهد شد. لازم است معلم به ویژه در پایه اول دبستان، بررسی کند که آیا هرکدام از دانشآموزانش درک روشنی از رابطه های بدن چون بالا و پایین ، رو و زیر و... دارند [2].
مهمترین مهارتهای پیش از نوشتن عبارتند از :
الف) روش به دست گرفتن درست قلم: یکی از موارد عمدهای که باعث بدخطی دانشآموزان میشود، نادرست گرفتن قلم میباشد. قلم باید به صورت آزاد و راحت در دست قرار گیرد و انگشتان نباید هیچ فشاری بر آن وارد کنند. فشار بیش از حد، علاوه بر آن که به زیبایی خط لطمه میزند، باعث خستگی زودرس دانشآموز شده، او را از ادامهی نوشتن باز میدارد. بهترین روشی که برای گرفتن قلم، پیشنهاد میشود این است که، قلم بین انگشتان شست و نشانه قرار گیرد، و تکیه آن بر انگشت میانه باشد. در این حالت، انگشت شست و نشانه نباید خمیدگی زیادی پیدا کنند و قلم باید در امتداد انگشت نشانه قرار گیرد[3].
ب) روش درست نشستن در هنگام نوشتن: با عنایت به اینکه دانشآموزان دورهی ابتدایی، در مرحلهی رشد قرار دارند و اگر هنگام نوشتن کمر و گردن خود را زیاد خم کنند، ستون فقرات آنان از حالت طبیعی خارج میشود و در آینده سلامتیشان به خطر خواهد افتاد. خمیدگی زیاد ستون فقرات سبب بروز خستگی جسمی و ملال روحی میشود ودر نتیجه، دانشآموز را از ادامهی کار باز میدارد. بنابراین باید به دانشآموزان یادآوری گردد وحتی مراقبت شود تا هنگام نوشتن (در پشت میز یا روی زمین ) کمر و گردن خود را مستقیم و صاف نگه دارند و از خمیدگی بیش از اندازه ستون فقرات بپرهیزند.
ج) رعایت فاصله چشم از کاغذ و روش قرار دادن درست کاغذ: هنگام نوشتن، چشم باید حدود سی سانتیمتر با کاغذ فاصله داشته باشد. و کاغذ کاملا در مقابل چشم، به حالت افقی قرار گیرد .
ی) تنظیم میزان نور در هنگام نوشتن : کم یا زیاد بودن نور در هنگام نوشتن، باعث خستگی و صدمه دیدن قوه بینایی میشود. متعادلترین مقدار نور، نور طبیعی روز است. در همه حال، مراقبت کنیم که جهت تابش نور بر کاغذ ( برای افراد راست دست ) باید از سمت چپ باشد[4].
همچنین معلم باید کنترل کند که ممکن است دانشآموز ضعف شنوایی، ضعف بینایی؛ کند نویسی؛ حواس پرتی و چپ دستی و تحمیل دست راستی از طرف خانواده؛ ... داشته باشد. وجود یکی، یا چند تا از این موانع، سبب میگردد که دانشآموز در املانویسی دچار مشکل باشد.
منبع : تقویت مهارت املانویسی با بازخورد توصیفی. بهمن قره داغی، (1391). چاپ اول، تهران : انتشارات لوتوس
[1] - میر شفیعی، سید داوود( 1388). روشهای تقویت املا در دوره ابتدایی ،ص 8 .
[2] - فریار، اکبر و رخشان، فریدون(1371). ناتوانیهای یادگیری. ص 245.
[3] - چنانچه معلم مشاهده نمود که دانشآموز در گرفتن مداد، مشکل دارد به طور حتم این مشکل به ضعف عضلات دست او برمیگردد، برای رفع این مشکل، ابتدا در دو مرحله نحوهی گرفتن مداد را آموزش دهد و همزمان تمرینات ترمیمی زیر را جهت برطرف نمودنِ ضعفِ دست، توصیه کند : 1) مچاله کردن کاغذ 2) قیچی کردن با روش درست 3) باز و بستن کردن زیپ 4) پیچاندن نخ دور قرقره 4) چنگ زدن نخود و لوبیا یا یک اسفنج . برای انجام درست این تمرینات، بهتر است که معلم از خانواده دانشآموز نیز یاری گیرد .
[4] - منشی طوسی(1370).ص 245 .