یکی از عناصر دخیل و تأثیرگذار در مطلوبیت برنامة درسی، «ارزشیابی» است. تلقی نسبت به ارزشیابی به میزان تعدد موجود در دیدگاه‌ها و رویکردهای برنامة درسی مختلف است. هر دیدگاهی بر اساس نگاهی که به برنامة درسی دارد، یک مدل ارزشیابی را پیشنهاد می‌کند. به عبارت دیگر، از ارزشیابی تلقی‌ای خاص دارد. ارزشیابی کاربردهای گوناگونی دارد که در اینجا به یکی دو مورد آن اشاره می‌شود:

1. ارزشیابی برنامة درسی: «فرایندی است که در مورد داوری در زمینة تناسب تصمیمات برنامة درسی به کار می‌رود».
2. کاربرد دیگر ارزشیابی ارزشیابی، از آموخته‌هاست. این نوع ارزشیابی به معنای استفاده از کلیه وسایلی است که در مدرسه به کار می‌رود تا عملکرد دانش‌آموزان اندازه‌گیری شود. اما اینکه این وسایل، شامل پرسش‌های کلاسی، آزمون‌ها و امتحانات می‌‌باشد و کاربردهای دیگر ارزشیابی چیست و بر مبنای چه اصولی باید انجام شود، خارج از این بحث است و باید در جای خود توضیح داده شود.

اجمالاً هدف از انواع ارزشیابی این است که ‌ارزشیابی اغلب به عنوان مرحلة پایانی کار به حساب می‌آید و هدف از آن، کسب آگاهی از میزان موفقیت برنامه‌ها، سیاست‌گذاری‌ها و شناسایی خطاها و کمبودهای فرایند یاددهی ـ یادگیری است. به عبارت دیگر، ارزیابی نوعی بازخورد صادقانه و کمک‌رساننده به دانش‌آموزان است که در آن معلم و دانش‌آموز می‌توانند هر دو در این فرایند مشارکت داشته باشند.

هدف ارزشیابی در نظام فعلی، که الگوگرفته از دیدگاه فرایندشناختی است، غالباً اندازه‌گیری سطح «دانش‌شناختی» فراگیران است که به صورت سؤالات تستی و تشریحی برگزار می‌شود. در نهایت، اگر نمره آورد، به پایة بالاتر ارتقا پیدا می‌کند. اما اینکه آیا این دوره آموزشی از لحاظ عاطفی، مهارتی و رفتاری هم در او تأثیر داشته یا خیر، کاری به آن ندارد.

با توجه به مبانی و اصول تربیت اخلاقی، نگاه و هدف در ارزشیابی برنامة درسی باید فراتر از هدف فوق باشد؛ چراکه بر اساس دیدگاه علامه مصباح یزدی، تربیت بر اساس ابعاد اصلی انسان به سه نوع تقسیم می‌شود: تربیت شناختی، عاطفی و ارادی. مراد از تربیت اخلاقی، رفتارهای اخلاقی است، یعنی همان بُعد ارادی که از عواطف خاصی نشئت می‌گیرد. از این‌رو، ارزشیابی در نظام برنامه درسی تربیت اخلاقی، علاوه بر این‌که سطح‌شناختی فراگیران نسبت به مفاهیم اخلاقی را می‌سنجد، باید به گونه‌ای طرح‌ریزی شود که سطح بینش و نگرش، ایجاد انگیزه و علاقة درونی به ارزش‌های اخلاقی و تمام عناصر دخیل در انجام رفتار اخلاقی اختیاری در فراگیران را نیز بسنجد؛ زیرا آنچه در برنامة درسی تربیت اخلاقی مهم می‌باشد، «رشد اخلاقی» دانش‌آموزان است که منجر به رفتار اخلاقی آنان می‌شود. در واقع، در ارزشیابیِ این نتیجه، دو معیار اساسی باید مد نظر برنامه‌ریزان، مجریان و مربیان باشد:

اول اینکه، رشد اخلاقی با کارهای اختیاری و عمدی سر و کار دارد؛ یعنی به کاری می‌توان نسبت اخلاقی یا غیراخلاقی داد که از روی اختیار و قصد باشد. از اینجا تفاوتی بین کارهای اخلاقی با مقررات اجتماعی و احکام حقوقی روشن می‌شود. البته باید به این نکته توجه کرد که به رعایت کردن اختیاری مقررات اجتماعی، به گونه‌ای که برای فرد ملکه شده باشد و به آن به عنوان عمل مطلوب نگاه کند، افعال اخلاقی صدق می‌کند.

مصاحبه‌هایی که پیاژه با کودکان انجام داده، این نکته را به خوبی نشان می‌دهد که کودکان نیز از سنین معینی(ده تا دوازده سال) به این درک می‌رسند که اگر کسی از روی عمد ظروف را نشکند، نباید سرزنش شود.

دوم آنکه، دامنة رشد اخلاقی محدود به جنبة اجتماعی آن نمی‌شود؛ زیرا انسان غیر از رابطه‌ای که در اجتماع با دیگران دارد، در رابطه با خود، کارهایی را انجام می‌دهد که ممکن است به کمال و سعادت او کمک کند و یا به انحطاط و سقوط اخلاقی وی منجر شود.

با توجه به مطالب فوق، مهم‌ترین نکاتی که باید در زمینه ارزشیابی تربیت اخلاقی مورد توجه قرار گیرد، به شرح زیر است:

1. حذف نمره‌گذاری مرسوم و معمول در نظام آموزشی در زمینه ارزشیابی تربیت اخلاقی دانش‌آموزان؛
2. تلاش در جهت‌ انعطاف‌پذیر کردن انتظارات معلمان از دانش‌آموزان؛
3. تأکید بر فرایند و جریان درگیری و مشارکت دانش‌آموزان با موقعیت‌های موجود، تا اصرار بر عملکرد مورد انتظار؛
4. اجتناب از انتقادات صریح و تند نسبت به رفتارهای غیراخلاقی دانش‌آموزان؛
5. بررسی و ثبت ویژگی‌های رفتاری دانش‌آموزان در کلاس، حیاط مدرسه و بیرون از مدرسه، و مقایسة رفتارهای قبل از اجرای برنامة درسی تربیت اخلاقی و بعد از آن؛
6. تأکید بر «خود ارزیابی» دانش‌آموزان؛
7. توجیه شدن دانش‌آموزان نسبت به نتایج ارزشیابی

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.

نام *

پست الکترونيک

سایت یا وبلاگ

پیام *

شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:

یا ، یا ، ، <strike> یا <s>، ، ، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، ، ، <a href="" title="">، ، <div align="">

کد امنیتی *

ارقام فارسی و انگلیسی پذیرفته می‌شوند

نظر بصورت خصوصی ارسال شود

پست الکترونیک برای عموم قابل مشاهده باشد

آموزش دبستانی و پیش دبستانی شهرستان فارسان

آموزش دبستانی و پیش دبستانی شهرستان فارسان

چهار راه برای رسیدن به آرامش:

1-نگاه کردن به عقب و تشکر از خدا
2.نگاه کردن به جلو و اعتماد به خدا
3.نگاه کردن به اطراف و خدمت به خدا
4.نگاه کردن به درون و پیدا کردن خدا

اطلاعیه

آموزشی

آموزشی ادامه

بازگشایی

گزارش ها

چهارشنبه, ۱۳ اسفند ۱۳۹۳، ۰۶:۱۶ ق.ظ

۱

بازی جمع و تفریق

نظرات (۱)

ارسال نظر

آخرین مطالب

آموزش دبستانی و پیش دبستانی شهرستان فارسان

آموزش دبستانی و پیش دبستانی شهرستان فارسان

چهار راه برای رسیدن به آرامش:1-نگاه کردن به عقب و تشکر از خدا2.نگاه کردن به جلو و اعتماد به خدا3.نگاه کردن به اطراف و خدمت به خدا4.نگاه کردن به درون و پیدا کردن خدا

اطلاعیه

آموزشی

آموزشی ادامه

بازگشایی

گزارش ها

چهارشنبه, ۱۳ اسفند ۱۳۹۳، ۰۶:۱۶ ق.ظ

۱

بازی جمع و تفریق

نظرات (۱)

ارسال نظر

آخرین مطالب

چهار راه برای رسیدن به آرامش:

1-نگاه کردن به عقب و تشکر از خدا
2.نگاه کردن به جلو و اعتماد به خدا
3.نگاه کردن به اطراف و خدمت به خدا
4.نگاه کردن به درون و پیدا کردن خدا