چگونه با اشتباهات دانش آموزان برخورد کنیم

بر گرقته از وب سایت  زیبا وب   

مطالب این صفحه :   20 ویژگی معلم اثر بخش ، 21 اصل مهم برای معلم،

بیشتر معلمان اشتباهات دانش آموزان را به چشم اموری ممنوعه می بینند

 چگونه معلمی موفق شدم؟

(با اشتباهات دانش آموزان فورا"  برخورد تند نداشته باشید)

اشتباهات دانش آموران را فورا" اصلاح نکنیم

پژوهشها می گویند: اشتباهات مطلوب ومفیدند! بیشتر معلمان اشتباهات دانش آموزان را به چشم اموری ممنوعه می بینند و در مواجه با خطاهای آنان ( در نوشته هایشان، بر روی تخته، در کتابچه های تمرین، و یا در پاسخ های شفاهی) بلا فاصله دست به اصلاح آن می زنند.

جلو گیری از اشتباهات , باعث ایجاد ناراحتی در دانش آموز می شود , به طوری که او سعی می کند دیگر اشتباه را تکرار نکند. این نگرش به خطاها ، فشار زیادی بر دانش آموز وارد می کند بویژه که محدودیت زمانی نیز وجود داشته باشد. در یک پژوهش ، از تعدادی دانش آموز و معلم (n=38) خواسته شد که مسئله زیر را در مدت دو دقیقه حل کنند و پاسخ را بنویسند : «مردی یک چاقوی جیبی را به قیمت 60 تومان خرید.او اسکناسی 100تومانی پرداخت صاحب مغازه به مقدار کافی خُرد نداشت، به مغازه همسایه رفت ، اسکناس را خرد کرد و 40تومان به خریدار برگرداند. وقتی مشتری از مغازه رفت ، صاحب مغازه همسایه آمد و گفت: «اسکناسی که به من دادی تقلبی بود باید 100تومانی مرا برگردانی !» صاحب مغازه نیز فوراً یک 100 تومانی واقعی به او برگرداند. اگر صاحب مغازه چاقوی جییبی رابه قیمت 50 تومان خریده باشد و اگر ضرر ناشی از گذشت زمان را هم به حساب نیاوریم، او چه قدر ضرر کرده است ؟»

جالب است بدانید که توزیع پاسخ های معلمان ، دقیقاً معادل توزیع پاسخ های دانش آموزان بود! دلائلی که معلمان برای اشتباه خود آوردند از این قرار است: فشار زمان، احساس این که تحت کنترل هستند ،حضور در جمع و کمبود تمرکز.

مطالعه ای که بنگرت- دراونز،کولیک،کولیک ودمرگان در 1991انجام دادند،نشان دادکه،بازخورد ،وقتی بیشترین تأثیر را داردکه به شیوه ای تشویقی وتقویت کننده ارائه شود و دانش آموزان نیز به درستی در جهت تغییر دادن پاسخ هایشان به سمت پاسخ های صحیح هدایت شوند.

انجمن ملی معلمان ریاضی( NCTM ) در استانداردهای ارتباطی خود بیان می کند که دانش آموزان باید :«در ارتباط با همسالان،معلم وسایرین تفکر ریاضی خود رامبادله کنند» و «تفکر ریاضی وراهبردهای سایرین را تجزیه وتحلیل وارزیابی کنند» معلمانی که دانش آموزان را به همیاری تشویق می کنند، کلاسهایی مملو از دانش آموزان مشتاق به مشارکت خواهند داشت. برای ایجاد و به دنبال آن ، حمایت از چنین محیط      یاد گیری سالمی، معلمان باید با «پاسخ های نادرستِ» دانش آموزان،  به شیوه ای اندیشمندانه و مؤثر برخورد کنند. بازخوردی که معلم به دانش آموز می دهد ، عاملی اساسی در فرایند یادگیری اوست. بازخورد باید متمرکز بر این باشد که چگونه یک دانش آموز به یک پاسخ دست یافته است. البته این بدان معنا نیست که معلم باید روی پاسخ های نادرست، زیاد بحث کند، بلکه منظور این است که باید تفکر « درست»ی که دانش آموز برای رسیدن به یک پاسخ به کار گرفته است ، برجسته کند وبه آن ارج نهد.

تقریباً در تمام پاسخ ها، نکات ارزشمندی وجود دارد و معلمان باید در هر پاسخ، در جستجوی یافتن نکته ی جالب و ارزشمند آن باشند.

لازم به ذکر است که توجه اضافی معلم به پاسخ نادرست دانش آموز، نباید به درازا بکشد؛ چرا که ممکن است دانش آموز، چنین برخوردی را توهین تلقی کند و این امر، مانع از ایجاد محط مناسب شود؛ محیطی که در آن دانش آموزان به داوطلب شدن، تلاش برای آزمودن راهبردهای جایگزین، یا ریسک کردن تشوق شوند.

کاربردهای این استراتژی در کلاس.......

تقریباً همه دانش آموزان، در غالب درسها، دچار نوعی اضطراب می شوند.بنابراین، معلم در برخورد با اشتباهات ناشی از اضطراب، باید آگاهانه عمل کند.این بدان معنی است که عکس العمل معلم، باید در حدّ کمکی جزیی بروز کند تا در نتیجه، دانش آموز بتواند تا حدودی مسأله را حل کند و به میزانی از تجربه موفقیت دست یابد. به علاوه می توان به صورتی خلاق از اشتباهات استفاده کرد؛ مثلاًشما می توانید متنی اشتباه  ( یا آزمونی حل شده) را به دانش آموزان ارائه دهید تا خودشان آن راتصحیح کنند، یا در یک آزمون تستی چند گزینه ای، گزینه ی نادرست را به عنوان پاسخ معرفی کنید.میزان هیجان ناشی از اشتباه در دانش آموزان، بستگی به عکس العمل معلم دارد. عموماً عکس العمل معلمان در سطوح متفاوتی بروز می کند. نخستین سطح آگاه کردن دانش آموز از اشتباهی است که مرتکب شده است. در سطوح بعدی، معلم با شیوه های متفاوتی، تا حدودی کمک متناسب را ارائه می کند. بازخورد معلم نیز می تواند به اشکال مختلفی ، _ از برخورد توهین آمیز تا برخوردی بی تفاوت و در نهایت به صورت تشویق _ بروز و ظهور یابد.

مثالهایی از برخورد توهین آمیز با فردی که دچار اشتباه شده است:

*پرت وپلا نوشتی ،بیشتر دقت کن!

*یه ذره این کله رو به کار بنداز.جوابت مزخرفه!

*چه جواب های چرندی!

*اصلاً تو دهنت را که باز می کنی ،فقط چرت وپرت بیرون می ریزه!

مثالهایی از برخورد خنثی با اشتباهات،بدون ارزش گذاری :

*درست نیست.

*اشتباه حل کردی!

*ظاهراً اشتباهی شده .

مثالهایی از برخورد مثبت ومشوق با کسی که اشتباه کرده است:

*تقریباً درسته دوباره سعی کن.

*ایده ی خوبیه،اما متاسفانه ،جهت درستی را دنبال نکردی!

*متاسفانه نادرسته! اما اگر به فکر کردن درباره ی مسأله ادامه بدهی ،قطعاً به جواب درست می رسی.

 

استفاده ی خلاق از اشتباهات

اشتباهات می توانند برای آشکار کردن روشهای نادرست تفکر به کار روند. بنابرین سعی کنید مسائلی را مطرح کنید که پاسخ های قابل قبول متعددی دارند، سپس در مورد راه حل های گوناگون ارائه شده، استدلال و روی آنها بحث کنید.( نمودار 1)

 

می توان بحث و گفتگو درباره ی چگونگی حل مسأله را به گروه های دانش آموزان واگذار کرد.مسائلی که پاسخ های قابل قبول متعددی دارند، خیلی نادر هستند.اگر دانش آموزان پاسخ صحیح را بدانند، این امکان نیز وجود دارد که حل اشتباه مسأله به آنها داده شود، سپس دانش آموزان اشتباه را تجزیه و تحلیل کنند.(نمودار 2)

نکات احتیاطی و دام های ممکن

منتظر نشوید دانش آموزان اشتباه کنند تا پس از آن،  از خطا ها به طور خلاق استفاده کنید! توصیه می شود، به دانش آموزان مسائلی بدهید که احتمال ارتکاب خطا در آنها بیشتر باشد. در این صورت می توانید به دانش آموزان یاد دهید که خطا ها را تجزیه و تحلیل کنند و آنها را در جهت بهبود عملکرد آینده خود به کار برند. اگر منتطر بمانید تا از یکی از چندین اشتباهی که ممکن است تصادفاً رخ دهد، استفاده کنید، ممکن است دانش آموزان شرح و توضیحاتی را که به دنبال بروز اشتباه ارائه می دهید، به عنوان توهین به دانش آموزی که خطا کرده، تلقی کنند؛ یا این توضیحات را موجب دست پاچگی او بدانند. در نهایت امکان دارد شما فرصت طلایی و فوق العاده سودمندی را که می شد از تجزیه و تحلیل خطاها بدست آورید، به راحتی از دست بدهید. مترجم: سیده فاطمه شبیری از تهران

http://www.m-abtahy.com/منبع:رشد معلم

 ************************

21 اصل برای یک معلم خوب ، باید هر دانش آموز احساس آرامش و دلبستگی به کلاس داشته باشد .


1- برخورداری از سلامت جسمانی : معلم باید هم از سلامت جسمانی و هم از سلامت روانی برخوردار باشد . تا قادر به ایفای نقشهای مختلف خود باشد .
2- توانایی در شناخت دانش آموزان و صمیمی شدن با آنها .
3- توانایی در مشارکت دادن دانش آموزان در فرایند تصمیم گیری : معلم خوب معلمی است که با استفاده از شیوه های گوناگون و در موقعیتهای مختلف دانش آموزان را فعالانه با مطالب آموزشی و موقعیتهای یادگیری درگیر نماید .
4- توانایی در استفاده از شیوه های مناسب تدریس .
5- رعایت اصول ارائه مطالب به دانش آموزان : باید با رعایت اصول و ترتیبی انجام شود تا یادگیری را سهل تر و پایدارتر کند به عنوان مثال : الگوی زیر مناسب است ; مطلع کردن دانش آموز از اهداف آموزشی ، ایجاد انگیزه و جلب توجه یادگیرنده ، یادآوری مطالب قبلی مربوط به درس جدید ، ایجاد شرایط مناسب برای تدریس ، رعایت سلسله مراتب دروس از ساده به دشوار و هداست بحث در کلاس .
6- استفاده از وسایل و امکانات کمک آموزشی : در صورتی که حواس مختلف انسان برای یادگیری استفاده شود ، مسلما" یادگیری راحت تر و عمیق تر صورت می گیرد .
7- ارزشیابی مستمر از دانش آموزان : معلمی موفق است که همواره میزان یادگیری دانش آمزوان را مورد ارزشیابی قرار دهد ، تا بتواند روشها و برخوردهای خود را اصلاح کند .
8- انعطاف پذیری
9 - با ثبات بودن : رفتار معلم باید دارای وضوح و روشنی باشد ، زیرا قابل اعتماد و اتکا بودن معلم به قابل پیش بینی بودن رفتار او بستگی دارد .
10 - منطقی بودن
11- خلوص و یک رنگی و تبعیض نگذاشتن بین دانش آموزان .
12- بردباری و خلوص .
13- توانایی گوش دادن به گفتار دانش آموزان .
14- طرد نکردن دانش آموزان و القاب ندادن به آنها .
15- وارد نشدن به حریم شخصی دانش آموزان : بسیاری از دانش آموزان از اینکه با اصرار معلم ، مسائل شخصی خود و خانوادگی شان را افشا کنند ، دچار احساس ناراحتی و گناه می شوند . از این رو معلم در صورت تمایل دانش آموزان به شیوه محتاطانه ای باید به دانش آموزان نزدیک شود .
16- استفاده نکردن از تنبیه های لفظی
17- توانایی ایجاد روابط صمیمانه با والدین www.zibaweb.com
18- کاهش سطح ناکامی و بدرفتاری : معلم باید در زمانی که دانش آموز دچار ناکامی در زمینه تحصیلی و یا ارتباطی می وشد ، به او یاری رساند و از شدت هیجانات منفی و سوء رفتاری وی بکاهد .
19- امکان انتخاب و ابراز وجود به دانش آموزان
20 -تشویق دانش آموزان به برنامه ریزی و پذیرش مستولیت تحصیلی : معلم خوب معلمی است که دانش آموزان را به برنامه ریزی ، برای انجام تکالیف و وظایف خود تشویق کند تا از این طریق احساس کفایت و توانمندی در وی ایجاد شود .
21- برقراری نظم و انضباط در کلاس :
از جمله نشانه های معلم موفق این است که ، بتواند نظم و انضباطی منطقی را در کلاس حکفرما کند و صرفا" به ارائه درس توجه نداشته باشد . البته منظور ساکت و آرام بودن و گوش دادن به حرفهای معلم نیست . زیرا جو کلاس باید متنوع و دوست داشتنی باشد به طوری که هر دانش آموز احساس آرامش و دلبستگی به کلاس داشته باشد .

http://mahantaban.javanblog.com/
00000000000000000000

چطور در کلاس ، معلمی کارآمد  باشیم؟(20 ویژگی معلم اثر بخش)

معلم کارآمد و اثربخش فردی است که علاوه بردانسته‌های علمی، توانایی مدیریت کلاس درس خود را داشته باشد و با توجه به موقعیت و ویژگیهای دانش‌آموزان شیوه مدیریتی متناسب با آن را انتخاب می‌کند.
در بعضی از مواقع شرایط کلاس ایجاب می‌کند جوی دوستانه و صمیمی حاکم شود و در زمان دیگر اقتدار معلم و سخت‌گیری‌های او زمینه مناسب برای پر بار بودن کلاس خواهد بود.
معلم با ذکاوت و توانمند در عین حالی که در کلاس جوی آرام فراهم می‌کند در جهت رسیدن به هدفهای آموزشی خود گام موثری بر‌ می‌دارد و رعایت نکات زیر می‌تواند در کارآمدی ‌او موثر باشد.
1. قبل از شروع کلاس هدف خود را از ارائه محتوی درس مشخص ‌سازید.
2. با یک‌ برنامه‌ریزی دقیق و داشتن طرح درس مناسب وارد کلاس شوید.
3. دانش آموزان را از هدف آموزشی خود آگاه سازید.
4. از دانسته‌های دانش‌آموزان خود نسبت به محتوای آماده برای تدریس آگاه شوید و متناسب با آن تدریس خود را شروع کند.
5. در هنگام ارائه مطالب از مباحث جذاب و علمی جهت تفهیم مفاهیم استفاده کند.
6. شیوه تدریس خود را متناسب با محتوای مورد نظر انتخاب کنید و از یک روش تکراری استفاده نکنید.
7. در هنگام تدریس با صدای یکنواحت صحبت نکنید و با دانش آموزان تماس چشمی برقرار کنید.
8. هنگام تدریس از دانش آموزان سوالاتی جهت کنترل و جلوگیری از حواس پرتی آنها بپرسید.
9. به شرایط فیزیکی کلاس از نظر( نور، صدا، گرما، چینش صندلی‌ها، ...) توجه کنید و محیطی مناسب و جذاب و درعین حال آرام فراهم کنید.
10. رفتارهای مطلوب را در جمع تشویق کنید ولی بیش از اندازه به آن رفتار تاکید نکنید. نوع تشویق را براساس نوع رفتار، سن، ...انتخاب کنید و آن را بلافاصله بعد از رفتار درست ارائه دهید.
11. در برخورد با رفتارهای نامطلوب در ابتدا به دنبال علت بگردید و سپس در تنهایی به دانش‌آموز تذکر دهید و در صورت تکرار از تنبیه‌های متناسب با عمل او استفاده کنید.
12. به تمام دانش‌آموزان به‌طور یکسان توجه کنید. آنها به اسم کوچک در سرکلاس صدا بزنید و با آنها ارتباط برقرار کنید.
13. تکالیفی جهت تمرین مطالب، متناسب با محتوای ارائه شده و شکوفا کردن حس خلاقیت در آنها ارائه دهید.
14. دانش‌آموزان را به فعالیتهای گروهی ترغیب کنید و یک روحیه رقابتی مثبت بین آنها به وجود آورید.
15. به نظرات دانش آموزان و مشکلات آنها با دقت تمام و درکمال صبر گوش فرا دهید و بعد راهنمایی‌های لازم را انجام دهید.
16. یک الگوی مناسب گفتاری، کرداری، برای دانش‌آموزان ایجاد کنید.
17. به نقاط قوت و ضعف آنها آگاهی پیدا کنید و در جهت رسیدن به خود شکوفایی، آنها را یاری کنید.
18. میزان یادگیری دانش‌آموزان را بر اساس محتوای ارائه شده در کلاس ارزیابی کنید.
19. علاقه خود را به دانش‌آموزان نشان دهید و از آنها حمایت کنید.
20. شرایط  بحث و گفتگو رافراهم آورید و از بیراهه کشیده شدن بحث جلوگیری کنید.
و در این صورت است که هرچه کلاس درسی دوست‌داشتنی‌تر و جذابتر باشد، انگیزه دانش آموزان برای یادگیری بیشتر خواهد بود.
*کارشناس ارشد برنامه‌ریزی آموزشی،بهارک طالب‌لو  به نقل از سایت همشهری