چگونه طرح درس بنویسیم
چگونه طرح درس بنویسیم؟
یکی از مواردی که قبل از نوشتن طرح درس باید مورد توجه قرار گیرد این است که متن درس و یا محتوای آموزشی که می بایست درآن روز تدریس شود مطالعه و نکات کلیدی ، اطلاعات طلایی ، مفاهیم جدید و مهارتهای نو را یادداشت کنید تا اهداف جزیی درس استخراج شود
2- از روی اهداف جزیی استخراج شده برای درس خود اهداف رفتاری بنویسید ( رفتاری که دوست دارید از فراگیر شما سر بزند تا شما بعنوان مدرس با مشاهده و اندازه گیری آن متوجه شوید که او درس را یاد گرفته و در رفتار او تغییر ایجاد شده).
3- هنگام نوشتن اهداف رفتاری که همان آزمون پایانی تدریس شماست چند نکته را رعایت فرمایید:
الف- برای هر سوال و یا هدف یک فعل رفتاری بنویسید که قابل اندازه گیری و مشاهده باشد به اصطلاح تفسیر پذیر نباشد، مانند: بنویسد- نام ببرد ، توضیح دهد – تشریح کند، بسازد – رنگ کند، تحلیل کند – کنفرانس دهد و.... سعی کنید از فعلهای زیر بعنوان فعل های سوال امتحانی یا اهداف رفتاری استفاده نکیند چون تبدیل کردن به ملاک نمره بسیار سخت است مگر اینکه بخواهید توصیفی ارزشیابی نمایید: بفهمد – درک کند، تشخیص دهد – لذت ببرد، بشناسد – آشنا شود و....
ب- برای هر سوال زمان مخصوص مشخص کنید تا یادگیری و عمق آن با دقت سنجیده شود
ج- حیطه یادگیری، محدوده عملکرد و یا مهارت آموخته شده را مشخص کنید تا از هر دری سخن به میان نیاید و یا به اصطلاح آقای سیف ارزشیابی سوال باز نباشد
د- برای سوالها بارم بندی کنید و اگر دارای تعداد می باشد برای هر مورد بارم مخصوص در نظر بگیرید.
ه- امکانات و ابزار مورد استفاده و یا محرمیت از برخی از امکانات را درج کنید
و- محل و مکان خاصی اگر برای بروز رفتار در نظر دارید در سوال بنویسید
مثال 1- دانش آموزان سوم ابتدایی بعد از پایان درس بصورت گروهی در باغچه مدرسه در مدت 15 دقیقه می باید دو گیاه با ریشه افشان پیدا کرده بعد از بررسی در گروه ، بدون استفاده از کتاب در کلاس درس برای همکلاسیان خود تشریح نمایند.
4- یک روش تدریس مناسب انتخاب کنید که بتوان مهارت، نگرش و دانش مورد نظر را منتقل کرد
این روش تدریس ها می توانند سنتی: سخنرانی – بازی تربیتی – نمایشی و پرسش و پاسخ و... باشد و یا روش فعال و گروه محور و یا مشارکتی دانش آموز محور باشد :
بحث و گفتگو، استدلالی ، استقرایی ، روش گفتاری و...
اگر تسلط بر روش تدریس های یاددهی و یادگیری دارید روش های ذیل پیشنهاد می گردد: روش اکتشافی ، حل مسئله، روش برنامه ای ، الگوی اجتماعی ، اطلاعات پردازی و ... افزایش عزت نفس
نوشتن طرح درس:
1- عنوان : موضوع، کتاب ، مقطع ؛پایه ، زمان پیش بینی شده، محل تدریس، روش تدریس، تعداد فراگیران، نوع ارزشیابی
2- هدف نویسی: اهداف کلی ، جزیی و رفتاری با ذکر حیطه در صورت امکان
3- وسایل مورد نیاز: امکانات، وسایل و رسانه های آموزشی لازم
4- رفتار ورودی :
الف- برقراری ارتباط
ب- ارزشیابی تشخیصی
ج- ارزشیابی ورودی – پرسش آغازین
د- دیدن تکالیف
ه- حضور و غیاب
4- ایجاد انگیزه: یکی یا تلفیقی از روش های ذیل پیشنهاد می گردد
الف- ایجاد چالش در یادگیری های قبلی – نظریه پیاژه
ب- نمایش خلاق و تئاتر
ت- طرح مسئله یا ایجاد سوال در ذهنی ( نظریه تشنگی ذهنی ، ابوعلی سینا)
ث- یادآوری مطالب قبلی – نظریه لنگرگاه آموزشی ( جان میلر)
ج- ایجاد رغبت برای کاربرد در زندگی و آینده
اجرای تدریس:
رعایت مراحل و گام های آموزش و توجه به روابط بین مدرس و فراگیر از اهمیت خاصی برخوردار بوده و رعایت نکات زیر مطلوب است:
الف- نقش و وظایف معلم در انتقال دانش و یاد دهی و یا آموزش
ب- نقش و وظیفه فراگیر در یادگیری
ج- چیدمان مطالب از ساده به سخت- از ملموس تا ذهنی – از کم به زیاد
د- مرور درس و ارزشیابی مستمر ( فعال نگه داشتن ذهن)
و- پاسخ به سوالات و رفع اشکال
ز- تمرین فردی – کنترل مهارت آموخته شده و تغییر در نگرش های فردی و گروهی
ح- تغییر در نگرش و حیطه عاطفی فراگیران
ط- جمع بندی درس و مرور مطالب
ارائه تکلیف:
· تکلیف باید با توجه به سطح و میزان یادگیری هر فراگیر مشخص گردد
· با توجه به امکانات و سطح اقتصادی و اجتماعی او برنامه ریزی شود
· ارائه تکلیف خلاقانه و ابتکاری باشد
· ارائه تکلیف بصورت مرور درس، تمرین مهارت، پرورش خلاقیت و... باشد
ارزشیابی پایانی :
· توجه به تفاوت های فردی و زمان یادگیری هر فرد
· توجه به نوع روش تدریس
· توجه به نوع هدف های رفتاری درس
مدرس محترم هنگام تدریس می بایست به موارد ذیل دقت نظر داشته باشد:
سازماندهی کلاس از لحاظ چیدمان صندلی و گروه بندی و ...
کنترل زمان
کنترل فعالیت گروه ها و دانش آموزان
برنامه ریزی و بکار گیری و جمع آوری وسایل و رسانه های آموزشی
...
