زمینه وتبعات تقلب در امتحانات

 

نام امتحان همواره دلهره‌آور و اضطراب‌ آفرین است. آزمون و امتحان هر چه باشد با محرومیت‌ها و بی‌خوابی‌ها همراه است و با سرنوشت انسان گره خورده است و پیامد آن نگرانی از سرزنش‌ها، دلهره شکست، عقب‌ماندن و ناکامی در آرزوها و آرمان‌هاست، روح و جان آزمون‌دهنده را می‌آزارد و باعث می‌شود تا به دنبال راهی باشد تا در هر صورت نمره قابل قبول را کسب کند که البته یکی از این راه‌ها تقلب در امتحان است. 
از آنجایی که رخ دادن پدیده تقلب در برخی امتحانات امری غیر قابل انکار است به نظر می‌رسد لزوم بررسی همه جانبه در خصوص ریشه‌یابی این پدیده ناهنجار آموزشی امری بدیهی است زیرا فراگیر شدن این مسئله که از عوامل مخدوش‌ کننده ارزیابی دانشجویان محسوب می شود ممکن است به ارکان تعلیم و تربیت لطمه وارد کند. از طرفی سالهاست که دانشجویان از سیستم نمره دهی گله دارند و نمره را معیار مناسبی برای سنجش میزان مهارت و سواد نمی‌دانند.

 

همه ما در زندگی با بحث تقلب درگیر بوده ایم، یعنی یا وسوسه شدیم تقلب کنیم، یا کسی از ما خواسته به او تقلب برسانیم یا ...

اصلاً درگیر شدن ما با تقلب از همان سال اول ابتدایی با این سوال که گردی عدد 9 کدام طرفش است شروع شده و در مقاطع بعدی تا پایان تحصیل همواره گزینه اول بعضی از ما در شرایط بحرانی بوده است. 
تقلب برای بسیاری از ما به قدری ساده است که کمتر نسبت به عواقب آن توجه داشته ایم، اما وقتی بدانیم این موضوع کوچک در جنبه های مختلف شخصیت و زندگی مان مثل رزق و روزی هم تاثیر گذار است بیشتر روی آن حساس می شویم.

در این پرونده کوچک نگاهی داریم به ابعاد مختلف این موضوع و این که چرا تقلب برای برخی از ما با همه زشتی هایش گزینه اول و آخر است؟!


تقلب در امتحان
چگونگی امتحان گرفتن در شیوه ی یادگیری دانش آموزان و رغبت آنان به یادگیری تأثیر می گذارد. در حقیقت هم دانش آموزان دوست دارند بدانند چرا و تا چه حد یاد گرفته اند و هم معلمان مایلند و از کمّ و کیف پیشرفت دانش آموزان خود مطلع شوند. 
امتحان معیار و ملاکی است که از آن برای سنجش و بهبود آموزش استفاده می کنند. حال، هر چه دانش آموز در تنظیم فرایند یادگیری خود تواناتر باشد، به یادگیری بیش تر علاقه مند می شود و تمرکز بر جنبه های مختلف یادگیری در او افزایش می یابد و در نتیجه در امتحان موفق تر است. اما، بر عکس، زمانی که دانش آموز نمره را تنها وسیله ای برای رفتن به کلاس بالاتر یا دریافت تحسین از سوی والدین و اجتماع و یا چیز دیگر تلقی می کند، در واقع، خواه ناخواه تحت فشار قرار می گیرد تا بیش از آن چه استحقاق دارد نمره دریافت کند و همین امر باعث به وجود آمدن زمینه ی تقلب در او می شود.

تقلب و علل آن
اگر دانش آموزی بدون استفاده از معلومات خود با دست یابی قبلی به پاسخ سؤالات و یا در حین امتحان نمره ای کسب کند این کار او تقلب محسوب می شود. اما به راستی چرا بعضی از دانش آموزان یک ترم یا سال تحصیلی را بیهوده طی می کنند فقط با این اندیشه که در هنگام امتحانات با تقلب گلیم خود را از آب بیرون بکشند؟ این امر علل و دلایل بسیاری دارد.

چرا بعضی‌ها تقلــــــب می کنند؟ 
اولاً مطالعات و تحقیقات انجام شده نشان می دهد که دانش آموزان دبستانی، به ویژه دانش آموزان اول تا چهارم با تقلب آشنا نیستند و امکان این که در امتحان دست به چنین کاری بزنند تقریباً صفر است. اما چه می شود که بسیاری از همین بچه ها وقتی قدم به دوره ی راهنمایی و دبیرستان می گذارند، این کار را انجام می دهند! از آن جا که برای شروع و انجام هر کاری باید انگیزه ای در فرد موجود باشد، تقلب هم برای خودش علل و انگیزه هایی دارد که در این جا به چند مورد اشاره می کنیم:
١- ترس از نمره نیاوردن، علی رغم بسیار خواندن.
٢- درس نخواندن و تنبلی و در عین حال علاقه به کسب نمره و قبولی.
٣- نداشتن اعتماد به نفس؛ یعنی درس را می خوانند ولی چون فکر می کنند نمی توانند نمره ی کافی و کاملی بگیرند تقلب می کنند.
٤- ترس از در جا زدن در یک کلاس.
٥- ترس از عدم موفقیت.
٦- عدم آگاهی فرد به زشتی عمل تقلب .
٧- بد آموزی اطرافیان؛
٨- کوتاهی معلم 
٩- نامطلوب بودن روش تدریس معلم.
١٠- ترس و سرزنش از پدر و مادر به دلیل نمره ی کم و تنبیه شدن. 
برخی از والدین به جای دانش فرزندشان صرفاً به نمرات وی تکیه کرده و چنان چه نمره ی ممتاز یا قابل قبولی نگیرد مرتب او را با دیگران مقایسه و وی را سرزنش می کنند.
١١- بعضی از دانش آموزان تقلب می کنند چون نمی خواهند برای مطالعه وقت بگذارند یا آن قدر تنبل هستند که می خواهند بدون صرف وقت و مطالعه نمره ی خوبی کسب کنند.
١٢- بعضی ها آن قدر ترسو هستند که حس می کنند بدون تقلب اصلا امکان قبولی در امتحان وجود ندارد.
١٣- عدم خودباوری، نیز می تواند عامل تقلب باشد؛ دانش آموزی که خود را نپذیرفته و یا خود را باور ندارد در شرایطی حاضر است پاسخی که می نویسد با دوستش یکی باشد، حتی اگر مطمئن نباشد که دوستش هم پاسخ صحیح را بداند، او فقط نیاز به همراهی و هماهنگی با فرد دیگری را دارد.
١٤- افرادی هستند که هم در کلاس و هم در خانه مطالعه می کنند ولی سر جلسه ی امتحان، به دلایل خاصی مثل اضطراب، نگرانی و ... 


لذت استفاده از کار دیگران به علاوه کلاس اجتماعی:
استفاده از دسترنج دیگران هر قدر هم که بد باشد، در ظاهر جذاب و لذت بخش است. به خصوص اگر بدانی که درس خوان ها دود چراغ خورده اند و کلی برای درس زحمت کشیده اند، ولی تو در عوض فوتبال دیده ای، استراحت کرده ای، پای جزوه به عمیق ترین خواب دنیا فرو رفته ای اما با یک حرکت فنی به اسم «تقلب» تمام زحمات آن ها را به جیب زده ای! تازه این تفریح و استراحت مخصوص شب امتحان نبوده و سرگذشت یک ترم است.
از طرف دیگر تقلب مثل بسیاری از پیچاندن های دیگر به نظر برخی ها «کلاس اجتماعی» دارد. یعنی صحبت کردن از شیوه های نوین تقلب و پیچاندن مراقب و استاد، مثل ندادن بلیت اتوبوس، جا زدن در صف نانوایی جزو افتخارات و عناوینی است که گاه با کسب مدال جهانی و المپیک برابری می کند.

جدای از این مسئله خود پذیرفتن ریسک تقلب و لو رفتن هم نشان دهنده شجاعت است. کمی هم هیجان دارد. مجبوری!!

جدای از دلایل گفته شده اضطرار و ترس از پاس نکردن درس علت اصلی تقلب است. برای کسی که درس نخوانده، کمتر خوانده، شب امتحان دنبال جزوه بوده و امیدی به قبول شدن ندارد و از طرفی تعداد درس های پاس نشده و مشروطی اش زیاد است،میگنا دات آی آر، تقلب آخرین راه است در حالی که مسلماً اولین راه نبوده، اما ما عادت داریم با دست کم گرفتن خودمان و توانایی های مان از راه های ساده استفاده کنیم. 

برخوردی هم که نمی شود:
هر دانشجویی می داند قوانین برخورد با تقلب جدی نیست و کم شده دانشجویی به خاطر تقلب کارش به کمیته انضباطی بکشد. معمولا آن ها که خیلی تابلو بازی در می آورند در مرحله اول جای شان تغییر می کند و در مراحل بعدی اوراق امتحانی شان گرفته می شود، در نتیجه در هر دو حالت متقلب چیز زیادی از دست نمی دهد و این عمل در ظاهر به ریسکش می ارزد. گو این که نوشتن هر چیزی در ورقه امتحانی ولو غلط و غلوط و زیر سوال بردن علم، نسبت به سفید گذاشتن برگه خودش یک آپشن است که حداقل دانشجو را تا روز اعلام نتایج امیدوار نگه می دارد. 

بعضی ها هم که معتاد تشریف دارند:
بعضی ها هم معتاد به تقلب هستند، درس خوانده اند و نمره قبولی را هم می گیرند، مطمئنا مشروط هم نمی شوند، اما به نمره 14، 15 رضایت نمی دهند و هر طور شده باید تقلب هم بفرمایند که یک وقت سر بدون تقلب روی بالشت نگذارند تا روزشان شب بشود. این حالت بدترین شکل ماجراست و علایم عجیب و عواقب بدی هم دارد. 

چیزی بیشتر از کلاس:
البته این مدلش مختص دانشگاه است و خیلی هم کمیاب، اما این گروه تقلب می کنند تا به این کار شناخته شوند و بیشتر دیده شوند، اما به شکلی بسیار بیشتر از کسب یک کلاس اجتماعی و... آن ها که به خاطر کلاس ماجرا تقلب می کنند می خواهند از قافله عقب نمانند و بی دست و پا جلوه نکنند، اما آن ها که دنبال شهرت هستند افراط بیشتری در کارشان دیده می شود. مثل آن هایی که می خواهند سر کلاس هر استادی که شد شوخی کنند و انگشت نمای کلاس باشند و هر چه استاد سخت گیرتر و جدی تر باشد شوخی کردن و مزه پراندن برای شان شیرین تر است. 
حالا ماجرای انگیزه این گروه هم به این شکل است که هر چه امتحان سخت تر باشد و مراقبان حرفه ای تر، تقلب برای شان جالب تر می شود و جوری هم تقلب می کنند که یکی دو نفر بفهمند تا حسابی تظاهر به شجاعت و جسارت کرده باشند. 

وقتی از خودمان مطمئن نیستیم:
گروهی هم هستند که می دانند تقلب کار بدی است، درس هم خوانده اند، اهل ماجراجویی و تفاخر هم نیستند، از سرزنش دیگران هم بابت تقلب کردن نمی ترسند اما به توانایی خودشان ایمان ندارند و حتما باید از روی دست یک نفر دیگر بنویسند و...
-

-چرا باید از انجام تقلب جلوگیری گردد
١- تقلب در صورت آشکار بودن، نوعی بی حرمتی و توهین به معلم است.
٢- در صورت داشتن امید به تقلب دانش آموز هیچ تلاشی برای یادگیری درس نشان نمی دهد. 
٣- دانش آموزی که در پایه های پایین تر از این روش استفاده کرده است در سال های بعد در یادگیری مطالب جدید دچار مشکل می شود.
٤- دانش آموز ساعی با دیدن رواج تقلب و دریافت نتایج غیر واقع دیگران با استفاده از این روش، انگیزه ی خود را نسبت به تلاش برای یادگیری از دست می دهد.
-

راهکارهایی برای پیش گیری از تقلب
١- دانش آموزان را در تصمیم گیری هایی که برای امتحان می شود شرکت دهید تا احساس مسؤلیت بیشتری بنمایند.
٢- به آن ها بگویید که در صورت تقلب کردن نمره درس شان صفر خواهد شد.
٣- به دانش آموزان یاد بدهید که کسب نمره ی خوب هدف اصلی و نهایی تحصیلی نیست، بلکه انگیزه برای یادگیری اهمیت بیشتری دارد.
٤- پای بندی به اصول اعتقادی و اخلاقی را در دانش آموزان تقویت کنید تا خودشان زشتی تقلب را درک کنند.
٥- نظارت دقیق بر جلسه ی امتحان توسط مراقبین لازم است زیرا اگر دانش آموزی حتی برای یک بار تقلب کند و کسی متوجه نشود فکر می کند می تواند همیشه تقلب کند و نمره ی خوبی بگیرد بدون آن که به خود اضطراب یا نگرانی حتی فرصت برای درس خواندن بدهد، و لذا به تقلب عادت می کند.
٦- از اضطراب در امتحان جلوگیری کنید زیرا می تواند دانش آموز را به تقلب سوق دهد.